ReMap KM 4

Το ReMapKM είναι μια διεθνής πλατφόρμα σύγχρονης τέχνης, που, από το 2007 και μετά, λαμβάνει χώρα κάθε δυο χρόνια στην ευρύτερη περιοχή του Μεταξουργείου και του Κεραμεικού, με σκοπό να φέρει κοντά καλλιτέχνες, κοινό, κατοίκους και εργαζόμενους της περιοχής, αλλά και να ανοίξει στους επισκέπτες χώρους παρατημένους ή σε αχρηστία και να μας προκαλέσει να περπατήσουμε ξανά σε μια γειτονιά παροπλισμένη κι ελαφρώς επικίνδυνη, αλλά εξαιρετικά όμορφη και ενδιαφέρουσα.

Το ReMap 4 είχε τη βάση του, όπως και τις άλλες φορές, σε μια όμορφη αυλίτσα στη Γιατράκου, στολισμένη με γλάστρες και εξοπλισμένη με άνετους μεγάλους πάγκους για ξεκούραση και περισυλλογή. Εδώ μπορούσες να προμηθευτείς το χάρτη με όλα τα σημεία των εκθέσεων, να αφήσεις και να πάρεις βιβλία από την προσωρινή ανταλλακτική βιβλιοθήκη, να χαζέψεις τα σπάνια περιοδικά του Ommu ή να ζητήσεις πληροφορίες.

Ένα από τα βασικά ενδιαφέροντα αυτής της διοργάνωσης είναι ότι ανοίγει στο κοινό κλειστά κτίρια, οπότε οι λάτρεις της αρχιτεκτονικής και των ερειπίων δε μπορεί παρά να τη λατρέψουν.  Η παλιά ''Αστοιβή'' στη Γιατράκου 10 μοιάζει ακόμα έτοιμη να υποδεχτεί έξαλλες νύχτες και το σπιτάκι με την εσωτερική αυλή λίγο πιο πάνω επιδεικνύει περήφανα το πωλητήριό του.

Στον πρώτο όροφο της Κεραμεικού 43 γνωρίζουμε τους Das, ένα γερμανικό συγκρότημα, που, μαζί με την Ειρήνη Μίγκα, έχουν στήσει ένα ''ναό'' στις μπάντες και στο ροκ τρόπο ζωής. Στη μια αίθουσα προβάλλονται βίντεο του συγκροτήματος, ενώ σε ένα άλλο δωμάτιο έχει στηθεί ένα αντίσκηνο με εσώρουχα, άπειρα άδεια κουτάκια μπίρας και υποτιθέμενα αναμνηστικά αντικείμενα.

Στο κτίριο της Kunsthalle βρίσκονται και τα προσωρινά γραφεία του fanzine ''Κυψέλη''

ενώ στη Λεωνίδου 15 οι ''Πέρσες'' καταθέτουν μια από τις πιο συγκλονιστικές μαρτυρίες της διοργάνωσης. Μια βομβαρδισμένη σχολική τάξη, υλικό από τη θεατρική παράσταση του Αισχύλου και τα υπολείμματα του καλλιτεχνικού εργαστηρίου που η ΜΚΟ amaka ''τρέχει'' κάθε εβδομάδα αποκλειστικά με νεαρούς μετανάστες.

Στο ίδιο κτίριο υπάρχει και το Family Dinner του Μιχάλη Καλλιμόπουλου, μια εγκατάσταση που δείχνει τους πολιτικούς μας ως κακομαθημένα παιδιά γύρω από ένα τραπέζι με αρχηγό έναν γκεσταπίτη, καθώς και το λιωμένο σπίτι του Αλέξανδρου Ψυχούλη.

 Συγκολινιστική και η δουλειά των Lab' Bel με τίτλο Metaphoria. Mε βάση το ποιήμα ''Τουρίστες'' του Rui Costa, ενός καλλιτέχνη που είχε αναλάβει αρχικά το project, αλλά στην πορεία πέθανε ξαφνικά και βίαια (βρέθηκε πνιγμένος στον ποταμό Douro), οι συνεργάτες του έχουν στήσει στον τελευταίο όροφο του κτιρίου ένα εφιαλτικό, αλλά όμορφο τοπίο με άδειες κούτες και ηχητικές αναπαραστάσεις του ποιήματος, που οδηγούν σταδιακά τον αναγνώστη σε ένα μπαλκόνι με μαύρα πουλιά στα τζάμια.

Πας να βγεις έξω, αλλά ξαφνικά παρατηρείς ότι το έδαφος είναι σπαρμένο με σπασμένα γυαλιά! Νησίδες από κίτρινο αφρολέξ σε περνάνε πάνω από τον πόνο, αν εξακολουθείς να θες να πειραματιστείς...

 Ύστερα παίρνεις την Ιάσονος, το δρομάκι των οίκων ανοχής και νιώθεις κάπως άβολα μέχρι να βρεις το πρώτο σηματοδοτημένο κτίριο και να κρυφτείς μέσα σε αυτό.

 Now logic must take care of itself διακηρύσσει το ανεξάρτητο project στον τρίτο όροφο του 47, ενώ στο ίδιο κτίριο το Yggdrasil  (το όνομα του δέντρου της ζωής στη σκανδιναβική μυθολογία) είναι μια επίκληση στην καλή τύχη.

 Αλλού ουρές ερπετών βγαίνουν υπαινικτικά από τους τοίχους, ζωγραφιστά μυρμήγκια σκαρφαλώνουν στους βρώμικους τοίχους, γκράφιτι αφιερωμένα στη Γιαγιά Ρομά στολίζουν άδεια οικόπεδα κι ένα παραδοσιακό καφενείο μετατρέπεται σε έναν ελαφρώς παράδοξο κήπο των θαυμάτων.

Και πάντα η πόλη από ψηλά. Από τα παράθυρα των παλιών κτιρίων, τα τριζάτα και επίφοβα πατάρια τους, τα μπαλκόνια τους τα φαγωμένα από την υγρασία. Μια πόλη που ζέχνει κάτουρο και σκουπίδια, μια πόλη γεμάτη πόρνες, μετανάστες και ναρκομανείς. Αλλά και μια πόλη ανοιχτή στον ορίζοντα, με καταπράσινες αυλές, χαμογελαστούς ανθρώπους, γάτες, παιδιά, και τέχνη. Μια πόλη άξια να αγαπηθεί. Για ακόμα μια φορά.

(Το ReMap4 KM ''τρέχει'' ως και τις 30 Σεπτεμβρίου 2013 σε διάφορα κτίρια και οικόπεδα στο Μεταξουργείο και στον Κεραμεικό. Για περισσότερες πληροφορίες : www.remapkm.org )
                                

 

Taryn Simon @ the George Economou Collection

''Αληθινά πιστεύω ότι υπάρχουν πράγματα που κανένας δε θα έβλεπε αν δε τα φωτογράφιζα'' έλεγε η σπουδαία αμερικανίδα φωτογράφος Diane Arbus (1923-1971), που έμεινε στην ιστορία απεικονίζοντας κυρίως ανθρώπους αποκλίνοντες από τη νόρμα, περιθωριακούς ή με σωματικές δυσπλασίες και αναπηρίες (και που οφείλουμε την πρόσφατη υπενθύμιση της προσωπικότητας και του έργου της στην μάλλον υποτιμημένη ταινία ''Fur'' του 2006, με τη Nicole Kidman σε έναν από τους καλύτερους  ίσως ρόλους της καριέρας της).

Τη ροπή αυτή της Arbus προς το κρυμμένο, το υποφωτισμένο και το παράδοξο μοιάζει να ακολουθεί εν πολλοίς και το έργο της Taryn Simon, μιας νέας αμερικανίδας φωτογράφου, γεννημένης μόλις το 1975, που έχει ήδη καθιερωθεί ως μια από τις σημαντικότερες της εποχής μας. Είδα κάποια από τα έργα της σήμερα στην ιδιωτική συλλογή του εφοπλιστή Γιώργου Οικονόμου, σε ένα από τα άπειρα γυάλινα κτίρια της λεωφόρου Κηφισίας, που κάποτε άκμαζε και θύμιζε (κυρίως τα βράδια) αμερικανικές πολύφωτες λεωφόρους, ενώ τώρα στέκει αμήχανη και παραζαλισμένη με τα περισσότερα από αυτά ημιεγκαταλελειμμένα, παρατημένα και άδεια από τα γραφεία τους, θλιβερά απομεινάρια της ματαιοδοξίας μας.
Το συγκεκριμένο κτίριο είναι, ωστόσο, ακμαίο, περήφανο και ολόλαμπρο και στεγάζει βασικά γραφεία ναυτιλιακών εταιριών. Υπάρχει μεγάλη ασφάλεια και, για να σου επιτραπεί η είσοδος στο χώρο της έκθεσης, πρέπει πρώτα να περάσεις από ένα μηχάνημα σαν αυτά των σύγχρονων τραπεζών, ενώ μια καλοντυμένη και ευγενής κυρία ζητάει επίσης την ταυτότητά σου και κρατάει τα στοιχεία σου. Τα έργα είναι μόλις οχτώ, αποτελούμενα από φωτογραφίες και κείμενο και υπάρχει κίνδυνος να τα υποτιμήσεις και να τα προσπεράσεις αδιάφορα, αν δε μελετήσεις πρώτα το ενημερωτικό φυλλάδιο και τις λεζάντες που τα συνοδεύουν.
Στο ισόγειο σε υποδέχεται ένα έργο από τη σειρά Contraband, όπου απεικονίζονται, με τρόπο ψυχρό και κλινικό, φάρμακα, που προσπάθησαν να περάσουν παράνομα τα αμερικανικά σύνορα και που πιάστηκαν στον τελωνιακό έλεγχο ή στο ταχυδρομείο. Στον πρώτο όροφο, τέσσερα έργα από την παλαιότερη σειρά An american index of the hidden and the unfamiliar : ένας νεαρός άντρας κάθεται με την πλάτη στον φακό, μπροστά από μια σειρά πίνακες και διακόπτες. Είναι υπάλληλος στο Κέντρο Ελέγχου Βλημάτων στην Ουάσινγκτον και, όταν λάβει σχετική εντολή, εξαπολύει πυραύλους απλώς με το πάτημα μερικών κουμπιών. Σε μια άλλη φωτογραφία της σειράς βλέπουμε το χυτήριο των όπλων Smith & Wesson στη Μασαχουσέτη, ενώ δίπλα από την εικόνα η δεύτερη τροποποίηση από το αμερικανικό σύνταγμα μας υπενθυμίζει το δικαίωμα των αμερικανών πολιτών στην οπλοκατοχή. Μια ακόμα φωτογραφία απεικονίζει το στούντιο του καναλιού Alhurra TV, ένα αραβόφωνο δίκτυο, που χρηματοδοτείται από την αμερικανική κυβέρνηση, για να μεταδίδει (πολιτικά ορθές ;) ειδήσεις από τις Η.Π.Α προς τον αραβόφωνο κόσμο.

Στον ίδιο όροφο υπάρχουν ακόμα δυο έργα από τη συλλογή The picture colection, όπου η Simon ταξινομεί σε μεγάλα ταμπλώ εικόνες με ένα κοινό θέμα - εδώ ''Χειραψίες'' και ''Εκρήξεις''.
Στη σειρά αυτή η καλλιτέχνης εμπνέεται κυρίως από το Φανταστικό Μουσείο (Musée Imaginaire) του  André Malraux, ένα αχανές μοντάζ φωτογραφιών αντικειμένων τέχνης από όλες τις ιστορικές περιόδους και όλες τις χώρες που ο σουρρεαλιστής συγγραφέας ξεκίνησε το 1947, με σκοπό να δημιουργήσει ένα ''μουσείο δίχως τοίχους''.

Το πιο ενδιαφέρον, πάντως, έργο βρίσκεται στον τελευταίο όροφο και ανήκει στη σειρά A living man declared dead and other chapters. Εδώ η Simon ανιχνεύει μια σειρά από γενεαλογικά δέντρα ανθρώπων διασκορπισμένων σε όλο τον κόσμο, ξεκινώντας από τους Igorot, μια κοινότητα στις Φιλιππίνες, που το 1904 εκτέθηκαν, μαζί με μέλη πολλών ακόμα φυλών,στην Εμπορική Έκθεση της Λουιζιάνα (St. Louis World's Fair). Καθώς οι Η.Π.Α. είχαν κατακτήσει τότε πολλά νέα εδάφη, μετά τον Ισπανοαμερικανικό Πόλεμο, οι ιθαγενείς των περιοχών αυτών θεωρήθηκαν πρωτόγονοι και η έκθεσή τους ιδανική για να ενισχυθεί το αίσθημα ''φυλετικής ανωτερότητας'' των αμερικανών. Η αντικειμενική ματιά της Simon δε κρύβει και πάλι το ξεκάθαρα πολιτικό της σχόλιο, ενώ όλες της οι εικόνες αφήνουν χώρο τόσο στον προβληματισμό όσο και στην ειρωνία.
Επιστρέφοντας στο σπίτι μου με το λεωφορείο, νιώθω να παρατηρώ τώρα κάπως πιο προσεχτικά τους συνανθρώπους μου-συνεπιβάτες μου. Εκθέματα όλοι μας στο ίδιο Φανταστικό Μουσείο του Θεού, πιστεύουμε συνήθως ότι έχουμε απόλυτα τον έλεγχο των πράξεών μας, των συναισθημάτων και των σκέψεών μας. Κι όμως το απροσδόκητο καραδοκεί και το καλά κρυμμένο περιμένει ύπουλα κάτω από την επιφάνεια τον υπομονετικό παρατηρητή που θα το ξεδιπλώσει....


(Η έκθεση βρίσκεται στη συλλογή Γιώργου Οικονόμου, Κηφισίας 80, Μαρούσι και διαρκεί ως τις 27 Σεπτεμβρίου 2013. Η πρώτη φωτογραφία της ανάρτησης είναι η Diane Arbus φωτογραφημένη από τον Allan Arbus. H δεύτερη είναι το κτίριο που στεγάζει την έκθεση, η τρίτη από το site της Taryn Simon και η τελευταία ο Malraux με το αρχείο του. Στο site www.tarynsimon.com μπορείτε να δείτε ακόμα πολλά από τα έργα της φωτογράφου.)